phỏng vấn
PHỎNG VẤN ĐẠO DIỄN NGUYỄN HỮU TRÂM ANH và bộ phim HOA
Người viết: All About Movies

Trước khi bị rối loạn trí nhớ, bà nội của Trâm Anh - bà Tuyết Hoa đã viết một cuốn tự truyện về những sự kiện quan trọng trong cuộc đời bà. Bà Hoa vẫn thường đọc lại cuốn sách trong căn nhà của mình ở Hà Nội, cho đến khi bà qua đời vào năm 2023.
Trâm Anh đã kể phim “HOA” qua một không khí xúc động và trầm mặc, nhưng đầy thiền tính về tình thương yêu, gắn kết giữa các thế hệ.
–
𝐀𝐌𝐎: Bạn có thể kể kỹ hơn về câu chuyện đằng sau bộ phim không? Sự kiện nào đã thôi thúc, tạo cảm hứng để bạn làm nên “Hoa”?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Khi mình đang sống và học tập ở Canada, do Covid nên mình đã không thể trở về nhà để thăm gia đình từ năm 2019 đến 2022. Trong khoảng thời gian đó, mình nhận thấy rất nhiều thứ đã thay đổi sau khi được trở lại Việt Nam để thăm bà nội mình vào mùa hè năm 2022. Khi nhận ra mình đã thay đổi và trưởng thành như thế nào, bà nội mình cũng vậy ở một cách khác. Ban đầu mình muốn quay một bộ phim tài liệu bình thường hơn với bà về cuộc sống của bà. Nhưng khi phỏng vấn bà, mình nhận ra bà nội mình bị rối loạn trí nhớ rất nhiều, có lúc còn không nhớ mình là ai. Mình đã ở với bà một tháng tại nhà ông bà ở Hà Nội, sau đó phải quay lại Canada để đi học tiếp Đại Học. Mình đã lo sợ rằng đó sẽ là lần cuối cùng mình gặp lại bà khi nhận thấy làn da lão hóa và trí nhớ suy giảm của bà. Phim “Hoa” này sinh từ những cảm xúc đau buồn lúc bà đã qua đời một năm sau vào năm 2023, nhưng cũng là tất cả những cảm xúc phức tạp mà mình cảm thấy về gia đình.
𝐀𝐌𝐎: Không biết bạn đã lấy cảm hứng từ nhà làm phim nào để kiến tạo nên bầu không khí thơ mộng và trầm mặc trong “Hoa”?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Một số nhà làm phim yêu thích của mình, những người không chỉ ảnh hưởng đến quan điểm của mình về làm phim mà còn về cuộc sống, là đạo diễn người Thái Lan - Apichatpong Weerasethakul và đạo diễn người Bỉ - Chantal Akerman, mà còn có nhà làm phim tài liệu Việt Nam - Trịnh T. Minh Hà.
𝐀𝐌𝐎: Việc sử dụng giọng đọc dẫn truyện đã khiến bộ phim thêm phần trữ tình, sâu lắng và thấm đượm tâm tư cá nhân người sáng tạo. Tại sao bạn lại lựa chọn hình thức độc đáo này? Liệu bạn có cảm thấy một sự kết nối đặc biệt nào giữa bản thân và người bà trong việc thể hiện cảm xúc qua lời nói?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Vì mình không thể ghi lại nhiều âm thanh từ giọng nói của bà mình vì trí nhớ của bà kém, nên rất khó để ghép lại bộ phim tài liệu này. Khi trở về Canada vào mùa hè năm đó sau khi chia tay bà, mình biết đó sẽ là lần cuối cùng. Mình đã viết vào nhật ký những cảm xúc ấy, sau đó bất ngờ biến thành lời tường thuật của bộ phim. Đây là tất cả những lời và cảm xúc mình ước mình có thể nói với bà nhưng lại quá sợ hoặc không biết cách nói. Mình cảm thấy trong gia đình mình, đôi khi thật khó để thực sự bày tỏ cảm xúc sâu sắc về sự quan tâm và nỗi buồn dành cho nhau, và mình cảm thấy thoải mái nhất khi viết chúng ra.
𝐀𝐌𝐎: Trong bộ phim, ta bắt gặp những hình ảnh, biểu tượng gắn liền với lịch sử dân tộc, những sự kiện, giá trị văn hoá, truyền thống đã đi qua nhiều thế hệ. Bạn có thể chia sẻ về dụng ý của mình khi đưa những hình ảnh ấy vào phim, cũng như cách chúng phản ánh sự tiếp nối của dòng ký ức trong mỗi con người?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Mình cảm thấy lịch sử, cấu trúc chính trị và môi trường nuôi dạy của một người phản ánh và tác động rất nhiều đến cuộc sống và quan điểm của người đó. Mình cũng cảm thấy rằng với tư cách là một người thuộc thế hệ Việt Nam trẻ ngày nay, chúng ta đã sống một cuộc sống hoàn toàn khác so với cuộc sống mà ông bà chúng ta từng trải qua. Mình muốn tôn vinh ý nghĩa lịch sử này và cuộc sống mà bà nội mình đã sống, được định hình bởi các sự kiện và hoàn cảnh trong thời đại của bà. Bà đã làm rất nhiều việc trong quá khứ, thời sinh viên bà là một nhà hoạt động trong những năm đại học, đã chứng kiến và trải qua những sự việc trong thời chiến mà tôi không thể tưởng tượng được.
𝐀𝐌𝐎: Mình đã rất xúc động khi trông thấy hình ảnh thiền sư Thích Nhất Hạnh xuất hiện trong bộ phim. Bất giác mình nhớ về lời khi xưa của Thầy: “Tất cả ông bà tổ tiên ta đều đang sống trong ta. Họ chưa bao giờ từng chết, tại vì ta là sự tiếp nối của họ.”. Liệu đây có phải là tinh thần bạn muốn truyền tải trong bộ phim này, và bạn có thể chia sẻ thêm về một vài dụng ý của mình không?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Câu hỏi của bạn rất hay!
Bà nội mình gốc Huế và gia đình bên nội có nguồn gốc ở miền Trung, và gia đình mình là những tín đồ của thiền sư Thích Nhất Hạnh. Với những lời dạy và lời truyền tải của ngài, mình cảm thấy nhẹ nhàng hơn khi biết rằng mặc dù tổ tiên và những người thân yêu của chúng ta đã mất, nhưng họ vẫn tồn tại trong chúng ta và chỉ được chuyển hóa mà thôi. Sau khi bà nội mình qua đời vào năm 2023, mình đã đọc cuốn sách “Không Diệt Không Sinh, Ðừng Sợ Hãi” của thầy Nhất Hạnh. Cuốn sách này đã giúp mình rất nhiều trong việc xử lý cảm giác đau buồn về người nào đó qua đời, nhưng cũng cảm thấy kết nối hơn về mặt tinh thần với tổ tiên, môi trường xung quanh và trái đất. Trong một thời gian khá dài, mình đã rất sợ bất kỳ loại cái chết và kết thúc nào, gần như đến mức hoảng loạn và lo lắng. Nỗi đau mà mình cảm thấy dành cho bà là thời điểm chuyển hóa trong cuộc đời để học cách chấp nhận thông qua trải nghiệm. Những lời dạy của thiền sư Thích Nhất Hạnh cũng mang đến cho mình sự mạnh mẽ, niềm tin rằng cái chết là ảo ảnh của sự chuyển hóa, và kết thúc cũng có thể tạo ra sự khởi đầu mới bất kể đau đớn đến mức nào.
𝐀𝐌𝐎: Bộ phim quả là một bức thư thấm đượm tình cảm gia đình, sự yêu thương, nhung nhớ giữa các thế hệ. Liệu có thông điệp nào bạn mong muốn khán giả mang theo sau khi xem xong bộ phim này?
𝐓𝐑𝐀𝐌 𝐀𝐍𝐇: Trong thời đại chủ nghĩa tiêu dùng và toàn cầu hóa ngày nay càng phát triển, mình lo sợ rằng xã hội chúng ta nói chung có thể rơi vào tình trạng vô cảm và thờ ơ. Mặc dù cách nuôi dạy và mối quan hệ trong gia đình của mỗi người chúng ta đều khác nhau với những sự phức tạp riêng. Mình hy vọng bất kỳ ai xem bộ phim này đều có thể dành một chút thời gian và lùi lại, tìm hiểu lại nơi họ đã đến và lắng nghe những câu chuyện của gia đình mình và cộng đồng xung quanh khi họ vẫn còn có thể. Mình cũng hy vọng rằng bộ phim này có thể mang đến một cảm giác chữa lành, đặc biệt về mặt cảm xúc thuộc về gia đình.
𝐀𝐌𝐎: Xin cảm ơn Trâm Anh đã tham gia phỏng vấn cùng chúng mình!
________
⏳ 19h30 THỨ BẢY (21/12) - CHÙM 1: TÌNH TRONG MỘT KHẮC
- BÓNG XÀ BÔNG - Đạo diễn Phạm Nguyễn Anh Tú
- CÓ MỘT CHÒM SAO - Đạo diễn Nguyễn Công Thục Anh
- VẪY VÙNG VỘI VÃ - Đạo diễn Tú Tsàn
- AO SÂU NƯỚC CHIẾU BÓNG HOA CÚC VÀNG - Đạo diễn Phan Hạnh Nguyên
5 HOA - Đạo diễn Nguyễn Trâm Anh
Đúng như tựa đề “Tình Trong Một Khắc”, những tác phẩm của chùm phim thứ nhất dẫn lối ta về miền ký ức, với những khoảnh khắc vi tế nhất của tình yêu thương, của gia đình, nguồn cội, để rồi khiến ta phải choáng ngợp trước những biến chuyển của sự gắn bó lẫn niềm đau giữa cái vô thuỷ vô chung của kiếp người. Trong cái hữu hạn của từng khoảnh khắc, ta lại thấy sự vô biên của yêu thương, tựa như tiếng ca dao thuở xưa da diết sớm chiều: “Tình chung một khắc, nghĩa dài trăm năm.”
⚡️Thông tin đăng ký sẽ được đính kèm dưới phần comment nhé!
Hẹn gặp lại cả nhà ở cõi Niết Bàn!
Ủng hộ All About Movies
Đóng góp cho các tay viết của AMO
hàng tháng
chỉ từ 10K VNĐ