Enzo Staiola, người được biết đến với vai người con trai Bruno Ricci trong bộ phim kinh điển của điện ảnh Ý “Bicycle Thieves” (1948), đã qua đời ở tuổi 85 vào ngày 4/6 vừa qua. Đoạn dưới đây trích từ bài viết “BÀN VỀ ĐIỆN ẢNH TÂN HIỆN THỰC Ý VÀ HOLLYWOOD: PHỎNG VẤN ĐẠO DIỄN VITTORIO DE SICA” của All About Movies vào tháng 11 năm 2023 - De Sica đã hồi tưởng về khoảnh khắc đầu tiên gặp Enzo Staiola.

Lược dịch từ từ cuộc phỏng vấn diễn ra vào tháng 7 năm 1973 tại Rome của Vittorio De Sica với Bert Cardullo, sau khi De Sica trở lại với bộ phim The Garden of the Finzi-Continis và A Brief Vacation.

__________

BERT CARDULLO: Có đúng là sau khi Bicycle Thieves bấm máy ông mới tìm được diễn viên vào vai cậu nhóc?

VITTORIO DE SICA: Đúng vậy, tìm diễn viên vào vai người bố tương đối dễ, nhưng tìm gương mặt thủ vai cậu bé con lại khó nhằn. Bởi vậy, trong sự tuyệt vọng đường cùng, tôi đã quyết định bắt tay vào quay phim luôn. Tôi bắt đầu với cảnh nhân vật của Maggiorani đi cùng một người bạn, người bạn ấy nói rằng có thể giúp anh tìm lại chiếc xe đạp. Trong lúc nghỉ quay, khi đang nói chuyện với Maggiorani và tỏ ra khó chịu với những người đang chen lấn xô đẩy mình, tôi bỗng trông thấy giữa biển người ấy một cậu bé tám tuổi thật kỳ lạ, với khuôn mặt tròn, chiếc mũi có phần quái đản và đôi mắt biêng biếc có hồn. Cậu nhóc ấy toát lên phong thái mà bấy lâu nay tôi kiếm tìm: vừa khôi hài lại vừa bi thương, và đặc biệt là cậu ấy khác xa với quan niệm muôn đời của Hollywood về vẻ đẹp trẻ thơ. Đó chính là Enzo Staiola. Trong giây phút ấy, tôi cảm tưởng như Thánh Januarius của người Neapolitan chúng tôi đã gửi cậu bé ấy đến làm sứ giả. Quả thực, đó là bằng chứng cho thấy vạn sự trên thế gian đều ổn. Có những ngày trong cuộc đời mà ta cảm thấy mọi thứ dường như đều thuận buồm xuôi gió, và ngày đầu tiên quay Bicycle Thieves là một trong những kỷ niệm hạnh phúc nhất của tôi.

Cũng trong cuộc phỏng vấn, De Sica đã bộc bạch: “Trong những năm tháng khó khăn, chật vật ấy, suy nghĩ của tôi hướng về trẻ thơ nhiều hơn là người lớn – những tâm hồn khô khan, cằn cỗi đã đánh mất đi xúc cảm về điều gì thực sự quan trọng trong cuộc đời. Đó thực sự là khoảnh khắc mà trẻ thơ dõi theo chúng ta. Trẻ thơ đã đem đến cho tôi bức hoạ trần trụi về cách đất nước ta đang ngày một suy đồi đạo đức đến nhường nào.”

Với Enzo Staiola, có lẽ De Sica đã nhìn thấy nơi cậu không chỉ một vẻ ngoài hợp phim, mà cả một hồn trẻ thơ linh thánh thấm đượm nỗi đau của thời đại suy tàn.