“Tôi là một con côn trùng, kẻ đã từng mơ hắn là một con người, và vô cùng say mê với điều đó. Nhưng giờ đây giấc mơ ấy đã lụi tàn, và con quái vật trong tôi đang dần thức tỉnh.”

35 năm về trước, tác phẩm horror/sci-fi mang tên The Fly của đạo diễn David Cronenberg đã làm chao đảo màn ảnh bởi sự táo bạo, phá cách, bởi nỗi ám ảnh kinh hoàng cùng những thông điệp sâu sắc về con người và các vấn đề xã hội. Giữa sự trỗi dậy của văn hoá bom tấn và sự kiện bùng nổ kinh tế - khoa học đầu thập niên 80, The Fly (1986) xứng đáng là một tác phẩm kinh điển đi trước thời đại, với sự hài hoà giữa chất kinh dị, thời sự, khoa học viễn tưởng cùng những yếu tố lãng mạn, bi thương.

Bộ phim theo chân nhà khoa học tài ba Seth Brundle với công trình nghiên cứu có khả năng dịch chuyển vật chất từ nơi này sang nơi khác, bằng cách làm tan biến cấu trúc vật thể, rồi tổng hợp lại bằng máy tính. Seth đã gặp Veronica Quaife – một nhà báo và cùng cô ghi hình quá trình nghiên cứu về vận tải vô tuyến này. Giữa Seth và Veronica đã nảy sinh một thứ tình cảm rất đỗi tự nhiên mà cháy bỏng. Có lẽ ngay từ những phút giây đầu của bộ phim, anh chàng Seth Brundle đã tạo nên ấn tượng khó phai trong lòng người xem với sự thông thái, tài ba, sáng tạo, tính cách anh có phần lập dị nhưng vô cùng dễ thương, chân thành. Hơn tất cả, Seth Brundle là hình ảnh đại diện cho những người trí thức trẻ với niềm đam mê khoa học cùng khát vọng cống hiến, dựng xây thế giới tương lai. Chính sự tư duy, tìm tòi, sáng tạo và lao động của con người là nhân tố tạo nên những thành tựu vượt bậc, phát triển sự sống, và công trình nghiên cứu táo bạo của Seth, có thể sẽ không phải là ngoại lệ. Trớ trêu thay, trong một tai nạn thí nghiệm, Seth đã vô tình hợp nhất DNA của mình với một con ruồi. Dần dần, chàng trai hiền lành bỗng bị biến chất, trở thành một con quái vật ghê tởm, man rợ và đánh mất đi nhân tính của mình…

The Fly đã vẽ nên viễn cảnh về một giấc mơ hướng đến thế giới tương lai, bỗng nhiên trở thành cơn ác mộng kinh hoàng về nhân tính. Quay trở về thập niên 80, khi ấy, những nỗi ám ảnh trong phim kinh dị đều xuất phát từ yếu tố con người, bệnh tật, thảm sát. Các bộ phim thường khắc hoạ nên một bối cảnh xã hội sung túc, hoàn hảo, an toàn, nhưng ẩn chứa trong đó là những cạm bẫy, hiễm nguy rình rập. Theo một số phân tích, tác phẩm The Fly của David Cronenberg mang những ngụ ý sâu sắc về HIV/AIDS, khi ngay vào thời điểm bộ phim ra mắt, các nhà khoa học vừa phát hiện ra căn bệnh thế kỷ này. Trong The Fly, quá trình biến đổi và suy thoái về thể chất lẫn tâm thần của Seth Brundle được ví như từng giai đoạn của căn bệnh HIV/AIDS quái ác. Bên cạnh đó, những cảnh quay làm tình táo bạo diễn ra với tần suất lớn ở nửa đầu bộ phim, phần nào khẳng định một lối sống buông thả, vô độ tình dục của con người. Trong The Fly, hình tượng con ruồi là đại diện cho một thực thể lạ, cho những yếu tố xấu xa, hiểm nguy luôn rình rập để huỷ hoại con người. Ngay sau khi vô tình hợp nhất cơ thể mình với con ruồi, Seth Brundle đã có những biến đổi nhất định: anh cảm thấy tràn trề năng lượng, thể lực nâng cao một cách bất thường, dễ dàng nổi cáu, nghiện sex, gặp ảo giác và đặc biệt là mất khả năng điều khiển hành vi. Seth đang dần biến thành một người đàn ông của xác thịt, một con quái vật – bạo tàn, man rợ và vô nhân tính.

“Loài côn trùng, không có luật lệ. Chúng rất bạo tàn. Không chút cảm thông, không chút thoả hiệp. Ta không thể tin tưởng bọn côn trùng!”

Veronica dần cảm thấy lạ lẫm, xa cách trước một Seth Brundle biến chất, thú vật. Khoảnh khắc Seth không ngừng đổ đường trắng vào cốc cà phê chính là khởi đầu cho mọi sự ngờ vực của Veronica. Hành động phấn khích, điên rồ và mất kiểm soát của Seth là phép ẩn dụ tinh tế cho những biểu hiện nghiện chất kích thích; vào năm 1986 – thời điểm phát hành bộ phim, nghiện chất kích thích đã trở thành một vấn nạn của toàn xã hội. Cũng vào thời kỳ này, người ta đã ghi nhận sự gia tăng đột biến trong việc lạm dụng cocaine của giới trẻ. Có lẽ, chính sự sa đà, nghiện ngập và không biết làm chủ hành vi sẽ thức tỉnh thú tính xấu xa ẩn sâu trong mỗi con người, gây nên sự biến chất, suy đồi đạo đức và huỷ hoại cuộc đời. Sự suy thoái nhân cách của Seth Brundle chính là hình ảnh biểu tượng cho sự sa ngã của con người giữa xã hội hiện đại. Seth Brundle là kẻ phản diện, nhưng đồng thời cũng là nạn nhân của chính mình. Không sai khi nói, tác phẩm The Fly mang những triết lý thời sự và ngụ ý vô cùng sâu sắc của David Cronenberg, rằng cuộc đời luôn ẩn chứa những cạm bẫy, hiểm nguy, và một thứ tưởng chừng rất nhỏ bé, vô hại như con ruồi, cũng có thể trở thành mối hoạ khôn lường.

Bên cạnh chất kinh dị, khoa học viễn tưởng, The Fly còn mang trong mình yếu tố lãng mạn, bi thương. Bộ phim là câu chuyện tình nghiệt ngã giữa Seth và Veronica. Hai mảnh ghép hoàn toàn trái ngược, họ tình cờ gặp nhau và gắn bó với nhau trong một mối tình nồng cháy, mãnh liệt nhưng lại chóng vánh làm sao! Sự biến chất nhân tính của Seth sau tai nạn thí nghiệm đã làm rạn nứt tình cảm cả hai, và đẩy Veronica vào trạng thái đau khổ, tuyệt vọng. Ngay những phân đoạn đầu phim, ta có thể thấy rõ, rằng chính tình yêu với Veronica là chất xúc tác để Seth Brundle thêm hạnh phúc, thêm quyết tâm, kiên trì với công trình nghiên cứu của mình. Thế nhưng, cũng chính vì cơn ghen tức với gã bạn trai cũ của Ronnie mà Seth đã trở nên u uất, mất kiểm soát, và liều lĩnh đi qua chiếc telepod mà không mảy may để ý có một con ruồi bị lọt vào buồng. Ngay khi nhận ra những biểu hiện bất thường, những biến chất điên rồ của Seth, Veronica đã vô cùng giận dữ, đau khổ, thương cảm cho người yêu và nỗ lực hàn gắn, nhưng thật trớ trêu, khi ngày qua ngày, con quái vật trong Seth cứ trỗi dậy mạnh mẽ thêm. Ta sẽ chẳng thể nào quên hình ảnh Veronica đau đớn, tuyệt vọng tìm đến Seth – khi ấy thân xác đang nhơ nhớp, nhầy nhụa và khủng khiếp đến mức chẳng thể nhận ra. Trong khoảnh khắc đó, Veronica đã không cầm nổi nước mắt:

Veronica: Tôi muốn đến đây, để nói với anh rằng… Tôi muốn nhìn thấy anh.

Seth: Cô phải rời khỏi đây mau, và đừng bao giờ trở lại…

Bộ phim The Fly của David Cronenberg đã khiến cho tôi phải suy ngẫm, rằng đâu mới là bản chất thực sự, nguyên thuỷ của con người, rằng bên trong con người là sự thiện lương trong sáng, hay đơn thuần là những thú tính, dục vọng thấp hèn? Dù gì đi chăng nữa, thì phần nào trong tôi vẫn tin rằng, chàng trai Seth Brundle bất hạnh kia là một con người thiện lương bị số mệnh vùi dập và làm cho sa ngã. Phải chăng, chính sức mạnh tình yêu với Veronica là tia hy vọng cuối cùng, là sợi dây duy nhất kết nối Seth với hai chữ: lương thiện? Tôi sẽ chẳng thể nào quên những phút giây cuối cùng của bộ phim, khi Seth, trong thân xác một con quái vật, lồm cồm bò dậy giữa đống nhầy nhụa, đổ nát. Những ước mơ, khát vọng về tương lai của Seth đã vĩnh viễn lụi tàn. Hắn tiến về phía Veronica, dí nòng súng của Ronnie vào người và khẩn thiết cầu xin cô hãy kết liễu cuộc đời mình. Chỉ trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, đau thương, ta ngỡ ngàng khi thấy cái thiện lương, trong sáng của Seth Brundle trở về. Còn Veronica không khỏi xót xa, thương cảm và tuyệt vọng khi phải tự tay kết liễu người cô yêu thương nhất. Tiếng súng nghiệt ngã vang lên, và Seth Brundle đáng thương đã ra đi vĩnh viễn. Sống như một con quái vật, hay ra đi như một kẻ thiện lương? Có lẽ, phân cảnh cuối cùng của The Fly đã chạm đến sâu thẳm tâm hồn người, một phân cảnh kịch tính, đẫm máu mà đầy bi thương, lắng đọng nhiều xúc cảm.

The Fly xứng đáng là một bộ phim đi trước thời đại, với sự hoà quyện nhiều yếu tố điện ảnh đặc sắc và phản ánh chân thực các vấn đề xã hội. Tài tử Jeff Goldblum và nữ minh tinh Geena Davis đã tạo nên màn trình diễn vô cùng xuất sắc để lại ấn tượng khó phai trong lòng khán giả. Trên tất cả, bộ phim chính là lời cảnh báo về những hiểm nguy của xã hội hiện đại, là sự phản ánh đúng chất cho cái mong manh của cơ thể, của tâm trí, của con người và của cuộc đời. The Fly đã giúp nâng cao tinh thần cảnh giác, nâng cao nhận thức phòng vệ, bảo vệ bản thân khỏi những tác động tiêu cực, xấu xa từ ngoại cảnh, đồng thời đem đến những bài học quý báu về nhân sinh và cách sống. Thật không sai khi nói, những thông điệp sâu sắc, quý giá mà The Fly đem lại sẽ còn sống mãi với thời gian.