phân tích

Wild Strawberries và tâm hồn Bergman

Người viết: Nguyễn Phan Thái Vũ!

img of Wild Strawberries và tâm hồn Bergman

Ingmar Bergman nằm trong danh sách các nhà điện ảnh lớn luôn lặp lại các chủ đề đã ám ảnh tâm hồn họ vào các bộ phim. Chẳng hạn như Ozu, Hitchcock, Bunuel, Herzog hay hiện đại có Fincher, Lanthimos… Những chủ đề đó sinh ra từ những tổn thương tâm lý hoặc những suy tư sâu sắc đã theo đuổi họ từ những ngày niên thiếu, và rồi họ dành những sáng tác nghệ thuật của mình như một công cụ để chữa lành, hoặc phân tích, chứng minh nó. Với Bergman thì là sự tìm kiếm, chữa lành sự cô đơn, cái chết, nỗi lo âu hiện sinh và nỗi sợ tôn giáo.

Trường phái phân tâm học Freud đã mở ra con đường phân tích tác phẩm như một cuộc tra cứu về tâm hồn và quá khứ của chính người nghệ sĩ tạo ra nó, Bergman là một ví dụ điển hình của điện ảnh.

Bergman sinh ra trong một môi trường tôn giáo do cha ông là một mục sư. Cha mẹ nuôi dạy ông trong một gia đình kỷ luật, biết tuân thủ trật tự và giáo điều tôn giáo. Tuổi thơ Bergman không được vui chơi, thăm thú như những đứa trẻ khác, ông chỉ lẽo đẽo theo cha mình tới các nhà thờ, các buổi làm lễ cho trẻ mới sinh và cho người chết. Bergman bị “nhồi sọ” lòng kính yêu và kính sợ Chúa như vậy. Trưởng thành, những suy tư về khao khát tự do, về sống, chết, về cô đơn đã đưa Bergman trở thành một con người trầm tư. Những cuộc hôn nhân thất bại có lẽ cũng góp phần nhiều cho những vòng lặp tiêu cực và dày vò nội tâm trong cuộc đời Bergman.

Bộ phim Wild Strawberries kể câu chuyện về giáo sư Isak Borg (có tên viết tắt giống với Ingmar Bergman). Ông Isak là một giáo sư đại học đã về hưu, và ông đang chuẩn bị lên đường tới buổi lễ vinh danh mình. Ông Isak có thể nói là một người cô đơn, có những dằn vặt tình cảm thời trẻ và những mối quan hệ rạn nứt với người con trai mà ông chưa thể hàn gắn. Thế nhưng đây lại chắc chắn không phải một bộ phim bi quan, ông Isak trên đường đi đã gặp và kết nối với những mối quan hệ kỳ lạ, đó là đám thanh niên tri thức trẻ muốn đi nhờ xe. Ông Isak đã tìm được sự hoà giải cho những mối muộn phiền của mình. Kỳ diệu là, người đàn ông già như Isak lại có trải nghiệm thay đổi nhận thức của mình về quá khứ, về những thiếu sót và mặc cảm của bản thân; tất cả trong chính chuyến đi tới trường đại học tưởng chừng bình thường như vậy. Một điểm thú vị là người đàn ông già trên buổi lễ vinh danh những đóng góp cho quá khứ lại có dịp được trải nghiệm những nhận thức mới, những cơ hội mới thay đổi cuộc đời mình. Ông Isak phần nào đó giống với nhân vật Carl trong Up (2019), cùng 73 tuổi và cùng có những sự gàn dở từ những dằn vặt quá khứ. Wild Strawberries của Bergman như lên án chủ nghĩa duy vật, đề cao tính cộng đồng và xã hội, tình yêu thương và tôn trọng trong mối quan hệ gia đình.

Bergman, 38 tuổi khi làm một phim về tuổi già. Wild Strawberries cảm giác như một tác phẩm đánh dấu sự giải nghệ nghiệp điện ảnh cũng như những hoà giải với day dứt tuổi trẻ, nhưng Bergman cảm giác như đã tìm được nó ngay từ khi sắp bước qua cột mốc 40. Nếu kiệt tác ra mắt cùng năm là Seventh Seal là khao khát tìm được câu trả lời cho sự phi lý khi cái chết đã gần kề, thì Wild Strawberries là sự khôi phục lại niềm tin vào cuộc sống, tình yêu và những mối quan hệ sâu sắc.


Ủng hộ All About Movies

Đóng góp cho các tay viết của AMO
hàng tháng chỉ từ 10K VNĐ

amo